ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΕΞΩΓΗΙΝΟΙ;
Είναι πολύ πιθανό στο Σύμπαν να υπάρχουν πλανήτες που μοιάζουν με τη Γη. Και είναι εύλογο να υποθέσουμε ότι σ' αυτούς τους πλανήτες έχουν αναπτυχθεί μορφές ζωής - έστω και στην πιο απλή τους μορφή, π.χ. σε επίπεδο βακτηρίων - ανάλογες με αυτές που υπάρχουν στη Γη. Οι απόψεις των επιστημόνων διίστανται όσον αφορά στο μέγεθος αυτής της πιθανότητα: Στον υπολογισμό της πιθανότητας αυτής εμπλέκονται μεγέθη, τα οποία μόνο κατά προσέγγιση μπορούν να εκτιμηθούν.Ας επιχειρήσουμε, για παράδειγμα, να υπολογίσουμε τον αριθμό Ν των εξελιγμένων πολιτισμών που ενδεχομένως υπάρχουν στο Γαλαξία μας - αντίστοιχων τουλάχιστον του δικού μας. που έχουν το ενδιαφέρον αλλά και την ικανότητα διαστρικής επικοινωνίας. Τότε, σύμφωνα με τους επιστήμονες που συμμετείχαν σε συνέδριο που έγινε στις Η.Π.Α. ήδη το 1961 από την Επιστημονική Επιτροπή του Διαστήματος, θα πρέπει να συνεκτιμήσουμε τους ακόλουθους παράγοντες:
♦ Το μέσο ρυθμό σχηματισμού αστέρων, παρόμοιων με το δικό μας Ήλιο, σε όλη τη διάρκεια ζωής του Γαλαξία (Η),
♦ Το ποσοστό αυτών των αστέρων που έχουν την πιθανότητα να είναι διπλοί ή πολλαπλοί ή να συνοδεύονται από ένα πλανητικό σύστημα (Σ),
♦ Το μέσο όρο πλανητών του κάθε πλανητικού συστήματος, οι οποίοι να έχουν κατάλληλη τροχιά, ώστε οι θερμοκρασίες τους να κυμαίνονται στα γήινα πλαίσια (Π),
♦ Το ποσοστό τέτοιων πλανητών που έχουν τη πιθανότητα να εμφανιστεί σ' αυτούς κάποιο είδος ζωής, με δεδομένες τις κατάλληλες γι' αυτό το ενδεχόμενο περιβαλλοντικές συνθήκες (Ζ),
♦ Το ποσοστό τέτοιων πλανητών που έχουν την πιθανότητα ώστε οι αρχικές μορφές ζωή: να οδηγήσουν, μέσα από μια εξελικτική διαδικασία, στην εμφάνιση ευφυών όντων με ικανότητα τεχνολογίας (Ε),
♦ Το ποσοστό τέτοιων πλανητών με ευφυή όντα που θα αναπτύξουν τελικά έναν τεχνικό πολιτισμό ανάλογο με το δικό μας (Τ),
♦ Το χρονικό διάστημα που είναι πιθανό να επιβιώσει ένας τέτοιος πολιτισμός και να μην καταστραφεί σε μικρό χρονικό διάστημα ολοκληρωτικά είτε από εξωγενείς αιτίες είτε από τις δικές του αυτοκαταστροφικές λειτουργίες (Χ).
Τελικά, όλα τα ανωτέρω μπορούν να συνοψιστούν με βάση τον λεγόμενο τύπο του Ντρέικ:
Ν = (Η*Σ*Π*Ζ*Ε*Τ)*Χ.
Πολλοί από τους παράγοντες αυτούς μπορούν να υπολογιστούν με κάποια ακρίβεια, ενώ για κάποιους άλλους δε διαθέτουμε κανένα επιστημονικά τεκμηριωμένο δεδομένο, και γι' αυτό μόνο υποκειμενικές προσεγγίσεις μπορούν να γίνουν.
Έτσι, αν δεχθούμε ως πιθανότερες τις τιμές: Η = 10, Σ = 1, Π = 1,Ζ= 1,Ε = 0,1 και Τ = 0,1, ο ανωτέρω τύπος γίνεται τελικά: Ν = 0,1 * Χ.
Όμως, για τον τελευταίο παράγοντα Χ οι τιμές κυμαίνονται από 100 έως 100.000.000 έτη. Αν τώρα, σύμφωνα με τους ειδικούς, θεωρηθεί ως πιθανότερο ότι Χ = 10.000.000 έτη, τότε καταλήγουμε: Ν = 1.000.000 εξελιγμένοι τεχνολογικοί πολιτισμοί, δηλαδή το 0,001% των ηλίων του Γαλαξία πρέπει να έχουν έναν πλανήτη όπου κατοικεί ένας εξελιγμένος πολιτισμός! Το πιο χαμηλό πιθανό ποσοστό κυμαίνεται στους 50.000 πολιτισμούς περίπου, ενώ στην ακραία περίπτωση φθάνει μόλις στους 100 πολιτισμούς.
ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ S.Ε.Τ.Ι.
Πέρα από αυτές τις θεωρητικές επισημάνσεις έχει αναπτυχθεί στις Η.Π.Α. εδώ και χρόνια ένα πρόγραμμα έρευνας για την ανίχνευση εξωγήινων πολιτισμών που ονομάζεται: S.Ε.Τ.Ι. (= Search for Extraterrestial Intelligence).
Το πρόγραμμα αυτό στηρίζεται στην υπόθεση ότι: "Αν υπάρχουν εξωγήινοι πολιτισμοί σε απόσταση μερικών δεκάδων ή εκατοντάδων ετών φωτός από τη Γη, είναι πιθανό να επικοινωνήσουμε μαζί τους με ραδιοκύματα κατάλληλης συχνότητας".
Έτσι, έχει αναπτυχθεί ένα σύστημα ραδιοτηλεσκόπιων και κεραιών, με στόχο την εκπομπή και τη λήψη σημάτων, στα οποία θα μπορούσε κανείς να διακρίνει κάποιο μήνυμα. Το πρόγραμμα αυτό βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη, ενώ μετέχουν σ' αυτό εκατοντάδες χιλιάδες ερευνητές σε όλο τον κόσμο μέσω του Internet, ελπίζοντας με τους υπολογιστές τους να συλλάβουν και να επεξεργαστούν το πολυπόθητο σήμα προερχόμενο κάπου από το διάστημα...Μέχρι στιγμής, όμως, ούτε μέσω του προγράμματος SΕΤΙ, ούτε από άλλες αξιόπιστες πηγές έχουν υπάρξει έστω κάποιες ενδείξεις για την ύπαρξη εξωγήινων πολιτισμών. Τα τελευταία χρόνια σημαντικές έρευνες γίνονται για την ανακάλυψη άλλων πλανητικών συστημάτων, παρόμοιων με το δικό μας. Μέχρι τώρα, έχουν ανακαλυφτεί σε μια ακτίνα 100 ετών φωτός από εμάς περισσότεροι από 1000 αστέρες, που δεν διαφέρουν κατά πολύ από το δικό μας Ήλιο, γύρω από τους οποίους περιφέρονται ένας ή περισσότεροι πλανήτες. Μένει να εξακριβωθεί αν οι συνθήκες σ' αυτούς τους πλανήτες είναι ευνοϊκές για την ανάπτυξη κάποιας μορφής ζωής. Οι έρευνες συνεχίζονται...
Η χρυσή πλάκα που υπάρχει επάνω στο διαστημόπλοιο Pioneer 10, σχεδιασμένη από τον επιστήμονα Carl Sagan. Το πρώτο γραπτό μήνυμα που στέλνει η ανθρωπότητα, από την 1/3/1972, έξω από το ηλιακό μας σύστημα, «ένα είδος μποτίλιας στη διαστημική θάλασσα...» Πάνω σ' αυτή διακρίνονται: η σχηματική παράσταση ενός μορίου υδρογόνου (επάνω), η μορφή των δύο ανθρώπινων φύλων, το διαστημόπλοιο (πίσω τους) και η προέλευσή του (με βελάκι στο κάτω μέρος) από τη Γη, η θέση της μέσα στο ηλιακό σύστημα με πρώτο τον Ήλιο από αριστερά..
< Οι δέκα αριθμοί: 10, 9, 8, 7, 6, 5 ,4, 3, 2, 1
< Ατομικοί αριθμοί: οξυγόνου 16, αζώτου 7, άνθρακα 6, υδρογόνου 1
< 4 σειρές
με αναπαραστάσεις
γνωστών χημικών μορίων
της Γης
< Αναπαράσταση των δύο ελίκων του DNA
< Απεικόνιση του ανθρώπου (στο μέσον)
< Οι 9 πλανήτες (με τη Γη κάτω από τον άνθρωπο) και ο Ήλιος
< Το ραδιοτηλεσκόπιο που στέλνει το μήνυμα
Το σχέδιο αυτό δεν είναι ...κέντημα με σταυροβελονιά, αλλά μία οπτική παράσταση του ραδιοσήματος που στέλνει ένα μεγάλο ραδιοτηλεσκόπιο στο διάστημα με την ελπίδα να το εντοπίσει κάποτε κάποια εξωγήινη νοημοσύνη. Κάθε ομάδα σημάτων παριστάνει συμβολικά ορισμένα χαρακτηριστικά της Γης και της ζωής που υπάρχει σ' αυτήν.
ΟΙ ΔΙΑΣΤΗΜΙΚΟΙ ΣΤΑΘΜΟΙ
Οι επανδρωμένοι διαστημικοί σταθμοί είναι μεγάλοι τεχνητοί δορυφόροι της Γης σχεδιασμένοι έτσι ώστε να χρησιμεύουν ως ενδιάμεσες βάσεις για μακρινές αποστολές στο ηλιακό σύστημα, αλλά και για την εγκατάσταση επιστημονικών οργάνων, όπως τηλεσκοπίων κτλ.
Οι επανδρωμένοι διαστημικοί σταθμοί είναι μεγάλοι τεχνητοί δορυφόροι της Γης σχεδιασμένοι έτσι ώστε να χρησιμεύουν ως ενδιάμεσες βάσεις για μακρινές αποστολές στο ηλιακό σύστημα, αλλά και για την εγκατάσταση επιστημονικών οργάνων, όπως τηλεσκοπίων κτλ.
Ένας βασικός στόχος της κατασκευής των διαστημικών σταθμών είναι η ελαχιστοποίηση του κόστους των προγραμμάτων της εξερεύνησης του διαστήματος. Η λειτουργία τους, εκτός των άλλων, συντελεί σημαντικά και στην ανάπτυξη μιας σειράς τεχνολογικών εφαρμογών, κυρίως στην κατασκευή υλικών ειδικών προδιαγραφών, που υπαγορεύονται από τις συνθήκες που επικρατούν στο διάστημα (έλλειψη βαρύτητας, ισχυρές ακτινοβολίες κ.ά.) καθώς και στην υποστήριξη εξελιγμένων δορυφορικών συστημάτων τηλεπικοινωνίας και τηλεπισκόπησης.
Ένας διαστημικός σταθμός, για να ανταποκρίνεται στους σκοπούς αυτούς, θα πρέπει να αποτελείται από τις εξής βασικές μονάδες:
1. μονάδα υποστήριξης της ζωής μέσα στο σταθμό,
2. μονάδα χώρων κατοικίας των κοσμοναυτών,
3. μονάδα αποθήκευσης ζωτικών προϊόντων, όπως νερού και τροφίμων,
4. μονάδα επιστημονικών εργαστηρίων,
5. μονάδα ελλιμενισμού των διαστημικών οχημάτων και
6. μονάδα προσαρτημένων εξέδρων για εγκατάσταση διαφόρων επιστημονικών οργάνων.
Πρόδρομοι των διαστημικών σταθμών θεωρούνται το αμερικανικό Skylab, οι σοβιετικοί επανδρωμένοι σταθμοί Σαλιούτ και Μιρ και το ευρωπαϊκό διαστημικό εργαστήριο Spacelab.
Ο σοβιετικός διαστημικός σταθμός Μιρ (στα ρωσικά σημαίνει «ειρήνη») άρχισε να συναρμολογείται το 1986. Πρόκειται για ένα επιστημονικό εργαστήριο, σε τροχιά γύρω από τη Γη, στο οποίο έχουν πραγματοποιηθεί 16.000 επιστημονικά πειράματα και 24 διεθνή ερευνητικά προγράμματα.Όμως, αφού συμπλήρωσε 15 χρόνια περιστροφής γύρω από τη Γη - πολύ περισσότερα από όσο είχε αρχικά προγραμματισθεί - αποφασίσθηκε τελικά, λόγω έλλειψης κεφαλαίων αλλά και μιας σειράς προβλημάτων που αντιμετώπιζε, η οριστική παύση της λειτουργίας του το 2001 και στη συνέχεια ακολούθησε η τεχνητή πτώση και βύθισή του στον Ειρηνικό ωκεανό.
Διάδοχός του στο διάστημα σήμερα αποτελεί πλέον ο I.S.S. (= International Space Station), ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός – ένα σύγχρονο επιστημονικό θαύμα, καρπός συνεργασίας 16 χωρών - ο οποίος κινείται σε ύψος 360 km περίπου, με ταχύτητα 28.800 km/h και κατεύθυνση γενικά από δυτικά προς ανατολικά.
Περνά επάνω από όλες σχεδόν τις περιοχές της Γης, ενώ είναι ορατός και δια γυμνού οφθαλμού! (μάλιστα, στην ιστοσελίδα http://spaceflight.nasa.gov παρέχεται η δυνατότητα να πληροφορηθεί κανείς τις ώρες παρατήρησης του Σταθμού από τη δική του περιοχή).
Η συναρμολόγησή του ξεκίνησε το Νοέμβριο του 1998 και στην κατασκευή του συμμετέχουν οι εξής χώρες: Η.Π.Α., Ρωσία, Καναδάς, Ιαπωνία, Αγγλία, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Βέλγιο, Δανία, Ολλανδία, Νορβηγία, Ισπανία, Σουηδία, Ελβετία, και Βραζιλία.
Διαθέτει 3 τρόπους προσανατολισμού, έτσι ώστε τα ηλιακά στοιχεία του να βλέπουν συνεχώς τον Ήλιο, αλλά και να αποφεύγεται η υπερθέρμανση κάποιων άλλων μερών του. Ο εσωτερικός του χώρος, όταν ολοκληρωθεί, θα ισούται με ένα αεροπλάνο τύπου 747 τζάμπο τζετ και θα παρέχει το μεγαλύτερο δυνατό χώρο για έρευνα από κάθε άλλο διαστημόπλοιο που έχει κατασκευαστεί μέχρι σήμερα, με 6 συνολικά εργαστήρια. Η ολοκλήρωσή του θα. επιτευχθεί μετά από 40 τουλάχιστον πτήσεις, τόσο από αμερικανικά διαστημικά λεωφορεία όσο και από ρωσικά διαστημόπλοια, αλλά και με τη συμβολή της ρομποτικής τεχνολογίας.
Ο σκοπός της κατασκευής και λειτουργίας του ΙSS συνοψίζεται στα εξής:
* εκτέλεση πειραμάτων σε μικροβαρύτητα και εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων,
* προετοιμασία του ανθρώπου για μακροχρόνια παραμονή στο διάστημα,
* πρώτο βήμα για μελλοντικές αποστολές σε μακρινά μέρη του διαστήματος.
Ειδικά στον τομέα των πειραμάτων σε μικροβαρύτητα αποκαλύπτονται φαινόμενα τα οποία. η βαρύτητα της Γης μπορεί να σκιάσει, όπως π.χ. η ανάπτυξη τέλειων κρυστάλλων πρωτεϊνών, που θα οδηγήσει στην παρασκευή πιο καθαρών φαρμάκων και τροφών. Παράλληλα οι νέες τεχνολογίες που αναπτύσσονται για τις ανάγκες του διαστήματος έχουν άμεση εφαρμογή και στην καθημερινή ζωή, όπως π.χ. βελτιωμένα συστήματα επικοινωνιών, υπολογιστών, ανακύκλωσης αέρα και νερού, διαχείρισης ενέργειας κλπ.
Έπειτα, η θέση του ISS σε τροχιά γύρω από τη Γη του επιτρέπει τη μελέτη της αλληλεπίδρασης του συστήματος Ηλίου - Γης, τη μελέτη της ίδιας της Γης, την παρατήρηση του Σύμπαντος αλλά και τον έλεγχο των κοσμολογικών θεωριών που έχουν αναπτυχθεί από τους επιστήμονες.
Επιπλέον, η λειτουργία του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού προετοιμάζει την πρώτη αποστολή ανθρώπου στον Άρη. Τα πληρώματα θα παραμείνουν σε τροχιά περίπου 6 μήνες, όσο δηλαδή και η διάρκεια ταξιδιού προς τον πλανήτη αυτό. Θα δοθεί η ευκαιρία να μελετηθεί η επίδραση της επιβλαβούς ακτινοβολίας του διαστήματος στον ανθρώπινο οργανισμό για μεγάλο χρονικό διάστημα. Εξάλλου, μια μακροχρόνια παραμονή στον Άρη θα. δημιουργήσει την ανάγκη δημιουργίας τροφών. Γι' αυτό, μελετάται η ανάπτυξη φυτών σε τροχιά και οι δυνατότητες καλλιέργειάς τους. Επίσης, οι αστροναύτες θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τον πολύμηνο εγκλεισμό τους σε διαστημικό σκάφος, γεγονός που επιβάλει τη μελέτη των ψυχολογικών συνεπειών αυτής της κατάστασης.
Η έλλειψη βαρύτητας κάνει τη διαβίωση του ανθρώπου σε διαστημικό σταθμό αρκετά διαφορετική απ' όσο τη γνωρίζουμε στη Γη. Υποχρεώνει το πλήρωμα, πέρα από το να διαμορφώνει ανάλογα την καθημερινή του ζωή (στον τρόπο κίνησης, εργασίας, άσκησης), να κοιμάται δεμένο σε συγκεκριμένες θέσεις, αλλά και να τρέφεται με τροφές σε ειδικές συσκευασίες, που δεν αφήνουν υπολείμματα, τα οποία θα μπορούσαν να εισχωρήσουν οπουδήποτε.
Επίσης, για την ατομική καθαριότητα των αστροναυτών απαιτείται η χρήση ενός υλικού, κάτι σαν υγρό σφουγγάρι ή βρεγμένο ύφασμα, ενώ γενικότερα το νερό πρέπει να μεταφέρεται, όπως είναι φυσικό, από τη Γη, γεγονός που το καθιστά πολύτιμο. Έχει, πάντως, σχεδιαστεί η ανάπτυξη
συστήματος σχεδόν πλήρους ανακύκλωσης του νερού, σε ποσοστό απόδοσης μέχρι και 95%. έτσι ώστε οι ανάγκες σε προμήθειες να είναι ελάχιστες. Να σημειωθεί, μάλιστα, ότι το ανακυκλωμένο νερό θα είναι πεντακάθαρο, πιο καθαρό από οτιδήποτε υπάρχει στη Γη.
ΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΙΚΟ ΣΚΑΦΟΣ: ATV "ΙΟΥΛΙΟΣ ΒΕΡΝ"
Το όνομα του συγγραφέα Ιουλίου Βερν έχει επιλέξει η E.S.A., η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος, για το νέο της εξελιγμένο, αυτοματοποιημένο διαστημικό σκάφος μεταφοράς ATV (= Automated Transfer Vehicle) "Jules Verne". Ωστόσο, παρότι μέχρι στιγμής έχει ολοκληρωθεί σχεδόν το 98% των μηχανικών και ηλεκτρονικών συστημάτων που συνθέτουν το σκάφος, αρκετά πρακτικά προβλήματα που ανακύπτουν, έχουν μεταθέσει τη στιγμή της εκτόξευσης του σκάφους εντός του 2007.
Το «Ιούλιος Βερν», λοιπόν, θα είναι ένα μη επανδρωμένο διαστημικό όχημα, το οποίο θα τίθεται σε τροχιά μέσω ενός ισχυρού πυραύλου Ariane 5, ο οποίος έχει χρησιμοποιηθεί επανειλημμένα στο παρελθόν από την ΕSΑ για τη μεταφορά κάθε είδους δορυφόρων και διαστημοπλοίων.
Η κύρια αποστολή του θα είναι ο εφοδιασμός του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού ΙSS με διάφορα εφόδια, μεταξύ άλλων, νερό, άζωτο, οξυγόνο και τεχνικό εξοπλισμό. Επίσης, θα χρησιμοποιείται για την απομάκρυνση λυμάτων από το Σταθμό, ενώ οι προωθητικοί του πύραυλοι μπορούν να χρησιμοποιηθούν προκειμένου ο Σταθμός να ανέλθει σε τροχιά, εάν διαπιστωθεί ότι αυτή έχει υποστεί μείωση λόγω της, έστω και μικρής, τριβής με τα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας.
Το σκάφος αναμένεται ότι θα είναι ιδιαίτερα αποδοτικό όσο και οικονομικό, καθώς θα μπορεί να μεταφέρει έως και 5,5 τόνους στερεού φορτίου, μέχρι 840 κιλά νερού, έως 100 κιλά αερίων, ενώ το ωφέλιμο φορτίο του μπορεί να ανέλθει συνολικά στα 7.667 κιλά.
Ο ΔΙΑΣΤΗΜΙΚΟΣ ΑΝΕΛΚΥΣΤΗΡΑΣ
Όσο απίστευτο όμως κι αν ακούγεται, η ΝΑSΑ επιχειρεί την υλοποίησή του με την κατασκευή ενός γιγαντιαίου διαστημικού πύργου. Ισχυρίζεται πως μπορεί να κατασκευάσει μια διάταξη όπου ένα μακρύ ηλεκτροδυναμικό σύρμα θα συνδέει δύο αντικείμενα σε τροχιά και θα επιτρέπει τη μεταφορά ενέργειας από το ένα σώμα στο άλλο με σκοπό την κίνηση ενός διαστημικού σκάφους χωρίς καύσιμα. Με τις κατάλληλες ρυθμίσεις, οι δυνάμεις που παράγονται από το σύρμα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να τραβήξουν ή να ωθήσουν ένα διαστημικό σκάφος και επιπλέον να ενεργήσουν σαν φρένο ή σαν επιταχυντής.
Ο διαστημικός ανελκυστήρας σχεδιάζεται για να μεταφέρει δορυφόρους, διαστημόπλοια, και τμήματα διαστημικών σταθμών, όπως είναι ο ISS, στο διάστημα, εξυπηρετώντας εμπορικούς σκοπούς, επιστημονικές έρευνες και την εξερεύνηση του διαστήματος.
Η ιδέα, όμως, αυτή έρχεται από το παρελθόν... Διατυπώθηκε αρχικά το 1895 από τον Ρώσο επιστήμονα Τσιολκόβσκι, ο οποίος είχε σκεφθεί τη σύνδεση της Γης με ένα γεωστατικό σταθμό με τη βοήθεια ενός συρμάτινου ανελκυστήρα.
Το Ίδρυμα της ΝΑSΑ για τις Προηγμένες Ιδέες, το ΝΑIC, χορήγησε κεφάλαια ύψους 570.000 δολαρίων στο Ινστιτούτο Επιστημονικής Έρευνας, το ISR, για να ερευνήσει τη δυνατότητα κατασκευής του διαστημικού ανελκυστήρα. Το ISR έχει διαπιστώσει ότι ένας τέτοιος ανελκυστήρας θα μπορούσε να λειτουργήσει σε 15 χρόνια, με ένα ωφέλιμο φορτίο 5 τόνων, καθημερινά, για να βάζει δορυφόρους σε τροχιά γύρω από τη Γη, τη Σελήνη, τον Άρη, την Αφροδίτη ή σε αστεροειδείς. Ο πρώτος διαστημικός ανελκυστήρας θα μείωνε τις δαπάνες για την τοποθέτηση σε τροχιά ενός αντικειμένου σε 100 δολάρια ανά λίβρα (450 gr), ενώ το σημερινό κόστος φτάνει τα 10.000 έως 40.000 δολάρια ανά λίβρα, ανάλογα με τον προορισμό και την επιλογή του συστήματος εκτόξευσης των πυραύλων.
Αν φτιάχναμε κι άλλους μεγαλύτερους ανελκυστήρες, κάνοντας χρήση του πρώτου, τότε θα μπορούσαμε να πετύχουμε μια μεγάλης κλίμακας επανδρωμένη πτήση καθώς και εμπορικές δραστηριότητες στο διάστημα με πολύ μεγαλύτερη οικονομία στο κόστος του ανελκυστήρα.
Η κατασκευή του ανελκυστήρα στηρίζεται στο γεγονός ότι επάνω στο σύρμα θα ενεργούν δύο αντίρροπες δυνάμεις, της βαρύτητας στο χαμηλότερο τμήμα και η προς τα έξω κεντρομόλος δύναμη στο ανώτερο τμήμα. Οι δυνάμεις αυτές θα κρατούν τεντωμένο το σύρμα και στάσιμο πάνω από μια ορισμένη θέση στη Γη. Αυτό το σύρμα, μόλις κατασκευαστεί, μπορεί να φτάσει με μηχανικά μέσα σε τροχιά γύρω από τη Γη.
Αρχικά, θα αναπτυχθεί ένα μικρό σύρμα από νανοσωλήνες άνθρακα (πλάτους 10 έως 20 cm και πάχους μερικά μικρά) ικανό να μεταφέρει ωφέλιμο φορτίο 990 κιλών, σε μια γεωσύγχρονη τροχιά, χρησιμοποιώντας γι' αυτό το λόγο 4 πυραύλους. Ειδικοί στις αναβάσεις, 230 συνολικά, θα σταλούν πάνω στο αρχικό σύρμα, ένας κάθε 3-4 ημέρες, προσθέτοντας μικρά σύρματα κατά μήκος του πρώτου για να αυξήσουν τη δύναμή του. Μετά από 2 περίπου χρόνια θα έχει φτιαχτεί ένα μακρύ σύρμα, μήκους 100.000 km, ικανό να αντέχει φορτίο 20.000 κιλών.Η ισχύς για την κατασκευή και τη μεταφορά του φορτίου (100kW έως 2,4 ΜW) θα ακτινοβολείται από δύο λέιζερ ελεύθερων ηλεκτρονίων αλλά και με τη βοήθεια μιας πλατφόρμας στο πάνω άκρο του σύρματος, διαμέτρου 13 μέτρων, η οποία θα περιλαμβάνει ειδικά φωτοκύτταρα. Έτσι, οι ακτίνες του λέιζερ πέφτοντας πάνω σ' αυτά θα μετατρέπουν την ενέργειά τους σε ηλεκτρική, ώστε στη συνέχεια με τη βοήθεια ηλεκτρικών μηχανών και ένα σύνολο κυλίνδρων να είναι εφικτή η δυνατότητα ανέλκυσης με μια ταχύτητα 200 km/h.
Μια κινούμενη θαλάσσια πλατφόρμα, που να μπορεί να μετατοπίζεται κατά βούληση, ανάλογη όμως με αυτές που χρησιμοποιούνται σήμερα για βάσεις εκτόξευσης πυραύλων, θα χρησιμοποιηθεί σαν άγκυρα επί της Γης και θα τοποθετηθεί στον Ειρηνικό ωκεανό στην περιοχή του Ισημερινού.
Ο μεγάλος κίνδυνος για την καταστροφή του σύρματος προέρχεται από τις συγκρούσεις με μετεωρίτες καθώς και την διάβρωση από το οξυγόνο. Και οι δύο κίνδυνοι μπορούν να μετριαστούν μέσω ορισμένων μεθόδων, όπως καμπύλο σύρμα με μεταλλικό επίστρωμα. Το σύρμα από νανοσωλήνες άνθρακα είναι το μόνο υλικό που δεν είναι σήμερα εμπορικά διαθέσιμο και είναι το σημαντικότερο εμπόδιο στην κατασκευή αυτή. Το καθαρό του μήκος, 100.000 km, είναι ιδιαίτερα μεγάλο, αλλά είναι συγκρίσιμο με αυτά που έχουν κατασκευαστεί για την τηλεπικοινωνιακή σύνδεση μέσω των ωκεανών. Θα αποτελείται από μεμονωμένες ίνες διαμέτρου 10 μικρών, η μία κοντά στην άλλη, συνδεδεμένες με τέτοιο τρόπο, ώστε το σύρμα να μην καταστραφεί από μικρές συγκρούσεις με μετεωρίτες και από την άλλη να μπορεί να χρησιμοποιηθεί εύκολα στους ειδικούς κυλίνδρους για την άνοδο.
Με μια καλή χρηματοδότηση οι απαραίτητες τεχνολογίες θα μπορούσαν να είναι έτοιμες σε 5 χρόνια. Η πλήρης κατασκευή θα διαρκέσει 6 χρόνια και τότε θα προωθηθεί το αρχικό διαστημικό σκάφος. Ακολούθως, θα απαιτηθούν άλλα 3 χρόνια για να ενισχυθεί το σύρμα και τελικά ο ανελκυστήρας θα μπορεί μετά από 15 χρόνια να προωθεί ωφέλιμο φορτίο 5 τόνων καθημερινά. Το κόστος του θα μπορούσε να ανέλθει στα 7 έως 10 δις δολάρια, αλλά ο δεύτερος ανελκυστήρας θα κόστιζε μόνο ένα μικρό μέρος του πρώτου. Τα έξοδα θα μπορούν να αποσβεστούν μέσα στα 10 πρώτα χρόνια λειτουργίας των πρώτων διαστημικών ανελκυστήρων.
ΑΠΟΙΚΙΕΣ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ...ΣΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ
Μετά την κατασκευή διαστημικών τροχιακών σταθμών ο επόμενος φιλόδοξος στόχος είναι η εγκατάσταση μιας βάσης στο έδαφος της Σελήνης, μέχρι τα μέσα του αιώνα μας, η οποία θα μπορεί να φιλοξενήσει περίπου 1.000 άτομα. Το βασικό κίνητρο για τη δημιουργία της είναι η εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου της Σελήνης. Οι πρώτες ύλες που θα εξορύσσονται από το υπέδαφος της Σελήνης ενδέχεται να δώσουν κάποια λύση στο πρόβλημα της εξάντλησης ορισμένων ορυκτών πόρων της Γης. Επιπλέον πιστεύεται ότι θα ελαχιστοποιήσουν το κόστος κατασκευής και συντήρησης των διαστημικών σταθμών και αποικιών της Σελήνης.
Παράλληλα με αυτήν την ιδέα έχει αρχίσει ο σχεδιασμός για παρόμοια βάση και στον Άρη. σαν δεύτερο βήμα εποικισμού. Αυτός είναι άλλωστε και ο σκοπός των αποστολών που άρχισαν το 1997 με το ρομπότ Pathfinder Μars και το δορυφόρο Global Surveyor, και θα κορυφωθούν ίσως το 2008 με την πρώτη επανδρωμένη πτήση στον Άρη.
Ο απώτερος στόχος όλων αυτών είναι η κατασκευή διαστημικών αποικιών, στις οποίες θα μπορούν να ζήσουν από μερικές εκατοντάδες έως μερικά εκατομμύρια άνθρωποι. Ποια, όμως. θα είναι η δομή αυτών των γιγαντιαίων σταθμών;
Τα πρώτα σχέδια ενός τόσο φιλόδοξου εγχειρήματος έγιναν ήδη από τη δεκαετία του 1950. Σύμφωνα με τους σχεδιαστές διαστημικών αποικιών της ΝΑSΑ, θα αποτελούνται από σύστημα ανεξάρτητων περιστρεφόμενων κυλίνδρων ή δακτυλίων. Οι κατοικήσιμες περιοχές θα είναι φτιαγμένες από γυαλί και μέταλλο, ενώ θα υπάρχουν και μεγάλες εκτάσεις καλλιεργούμενου γήινου εδάφους. Οι κλιματολογικές συνθήκες θα ρυθμίζονται από τους αποίκους. ενώ οι περιοχές υψηλής ή χαμηλής βαρύτητας της αποικίας θα χρησιμοποιούνται κατάλληλα στη βιομηχανική παραγωγή. Το κόστος κατασκευής μιας τέτοιας αποικίας 10.000 ατόμων ανέρχεται στα 300 δισεκατομμύρια ευρώ σε τιμές του 1990, ενώ για την αποπεράτωσή της χρειάζονται 10 χρόνια περίπου. Το κόστος αυτό υπολογίζεται ότι θα έχει αποσβεστεί στα δύο πρώτα χρόνια της λειτουργίας της!
Πρέπει ακόμα να αναφερθεί ότι όλη η τεχνολογία που απαιτείται για την κατασκευή μιας διαστημικής αποικίας είναι σήμερα γνωστή. Τα σημεία στα οποία πρέπει να τοποθετηθούν οι διαστημικές αποικίες έχουν βρεθεί ήδη από το 17ο αι. από το Γάλλο μαθηματικό Lagrange. Λέγονται σημεία ισορροπίας Lagrange και είναι τα σημεία ενός συστήματος σωμάτων (π.χ. Ήλιος-Γη) στα οποία μηδενίζεται η ένταση του συνολικού βαρυτικού τους πεδίου, έτσι ώστε κάθε σώμα που τοποθετείται στα σημεία αυτά να βρίσκεται σε ισορροπία.Παράλληλα, η ΝΑSΑ σχεδιάσει να κατασκευάσει ως το 2012 ένα σταθμό για παραθεριστές στο διάστημα! Οι έρευνες αγοράς έχουν δείξει ότι πολλοί άνθρωποι θα ήθελαν να περάσουν λίγες ημέρες στο διάστημα. Όμως, για να αναπτυχθεί πλήρως ο διαστημικός τουρισμός. απαραίτητη προϋπόθεση είναι να συναρμολογηθούν ξενοδοχεία σε τροχιά, αλλά για να είναι αυτά βιώσιμα πρέπει να μειωθεί το κόστος της μεταφοράς των πελατών τους.
Πάντως, έχουν ήδη συμπληρωθεί λίστες με τους πρώτους τολμηρούς υποψήφιους διαστημικούς τουρίστες από διάφορες χώρες, όπως και από την Ελλάδα, οι οποίοι δήλωσαν συμμετοχή σε ένα πρόγραμμα που σχεδιάζεται για ένα σύντομο ταξίδι με διαστημόπλοιο στα όρια της γήινης ατμόσφαιρας και έχουν βέβαια τη οικονομική δυνατότητα αγοράς ενός τέτοιου πανάκριβου εισιτηρίου...
Επιπλέον, εκτός από τη δημιουργία διαστημικών αποικιών και ξενοδοχείων, ένα παρεμφερές όσο και τολμηρό θέμα που απασχολεί ιδιαίτερα τους επιστήμονες είναι και η δυνατότητα ...τεχνητής αλλαγής των φυσικών συνθηκών των πλανητών, ώστε να γίνουν παρόμοιοι με τη Γη κι έτσι να κατοικηθούν από ανθρώπους! Το σύνολο των διαδικασιών που απαιτούνται για την πραγματοποίηση του στόχου αυτού ονομάζεται γεωπλασία.
Το πρώτο σενάριο γεωπλασίας διατυπώθηκε ήδη το 1961 για την Αφροδίτη, στηρίχτηκε όμως σε ανακριβή στοιχεία που υπήρχαν τότε για τον πλανήτη αυτό και έτσι η ιδέα της γεωπλασίας της έχει πλέον εγκαταλειφθεί. Σχεδιάζεται, όμως, για τον πλανήτη Άρη και έχει δρομολογηθεί ήδη από το 1997 από τη ΝΑSΑ. Η υλοποίηση της γεωπλασίας στον Άρη προβλέπεται να εξελιχτεί σε 6 φάσεις, που θα ολοκληρωθούν ...μέσα σε 161 γήινα χρόνια και με αφετηρία το έτος 2009.
Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας κατά την οποία ένα αποικιακό κύμα ανθρώπων πρόκειται να σπάσει το φράγμα της γήινης ατμόσφαιρας και να κατευθυνθεί προς το διάστημα, με πρώτο και αναπόφευκτο σταθμό τη Σελήνη και επόμενο στόχο τον Άρη. Η Αμερική ήδη από το 2004 ανακοίνωσε ότι σχεδιάζει την εποίκιση της Σελήνης με σκοπό αυτή να καταστεί εφικτή ήδη το 2018! Τότε θα γίνει η πρώτη αποστολή ανθρώπων που θα ξαναπατήσουν το έδαφός της, πιθανόν στο νότιο πόλο της, όπου υπάρχει άπλετο φως, για την εκμετάλλευση της ηλιακής ενέργειας, αλλά και αποθέματα .. .πάγου, απ' όπου θα μπορούν να παράγουν οξυγόνο και να αντλούν νερό! Αργότερα, θα ακολουθήσουν οι εταιρείες εξόρυξης και εκμετάλλευσης καυσίμων και μεταλλευμάτων, επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων, αλλά και ολόκληρες στρατιές βιομηχανικών εργατών... Προηγουμένως, όμως, με μια σειρά ρομποτικών αποστολών θα γίνει λεπτομερής χαρτογράφηση της Σελήνης ως το 2008, ενώ με το «Επανδρωμένο Όχημα Εξερεύνησης» CEV (= Crew Exploration Vehicle), 10 φορές ασφαλέστερο από το διαστημικό λεωφορείο, θα μεταφερθούν πλήρωμα και εφόδια στο σταθμό I.S.S. και από εκεί με 2 έως 6 πτήσεις ανά έτος θα κατασκευασθεί στη Σελήνη η βάση υποδοχής των αστροναυτών. Με ένα ανάλογο, αλλά και ανταγωνιστικό, πρόγραμμα η Κίνα σχεδιάζει το δικό της εποικισμό στη Σελήνη για το 2020!
Όμως, στο σημείο αυτό αξίζει πλέον να αναρωτηθεί κανείς τι θα συμβεί στο μέλλον, εάν η εξερεύνηση του διαστήματος περάσει σταδιακά και αμετάκλητα μέσα από τη λογική μιας αποικιοκρατικής αντίληψης για τους πλανήτες, η οποία μάλιστα δεν θα διστάσει να επέμβει ακόμα και στις φυσικές συνθήκες ενός πλανήτη προκειμένου να τον προσαρμόσει στα γήινα δεδομένα...
Τότε η ανθρωπότητα, λογικά, θα αγγίξει πλέον τα όρια της «ύβρης», αν μάλιστα αναλογιστούμε σε τι δυσεπίλυτο πρόβλημα οδήγησε τον πλανήτη μας η παρόμοια αντίληψη περί αποικισμού, που επικράτησε κατά τους τελευταίους αιώνες, όταν λαοί και φυσικό περιβάλλον θυσιάστηκαν ανελέητα στο βωμό του προσωπικού συμφέροντος και του κέρδους...
ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΕΙΔΟΥΣ
Η κυριαρχία του ανθρώπου πάνω στη Γη, ιδιαίτερα κατά τον τελευταίο αιώνα, έγινε , όπως είναι γνωστό, απόλυτη και ολοκληρωτική. Η εξουσιαστική δράση του ανθρώπου πάνω στο γήινο οικοσύστημα μεγεθύνθηκε υπέρμετρα πλέον με την ανάπτυξη και ασύνετη χρήση της τεχνολογίας.
Ο σύγχρονος πολιτισμός, έχοντας αρνηθεί σε μεγάλο βαθμό κάθε αξία πανανθρώπινη και διαχρονική, έχει παγιδευτεί σε μια χρηστική, συμφεροντολογική και κοντόφθαλμη λογική:
- Αξίζει μόνον εκείνο που αποφέρει βραχυπρόθεσμα κέρδος, και που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να ικανοποιηθούν εμφυτευμένες ανάγκες... Από τους κανόνες του παιχνιδιού έχουν εκλείψει σχεδόν παντελώς εκείνοι οι περιορισμοί που αφορούν στις πραγματικές ανάγκες και στο σεβασμό του συνανθρώπου και, πολύ περισσότερο, του φυσικού περιβάλλοντος.Όλα αυτά, βέβαια, δε συμβαίνουν στις ημέρες μας χωρίς να πληρωθεί βαρύ αντίτιμο:
- ο υπερκαταναλωτισμός και η υπερεκμετάλλευση των φυσικών πόρων του πλανήτη, ο υπερπληθυσμός και η σοβαρή διατάραξη του οικοσυστήματος! Τα προβλήματα αυτά, όπως είναι λογικό, εγκυμονούν τεράστιους κινδύνους για το μέλλον του πολιτισμού μας.
- Θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν κάποια από τα προβλήματα αυτά, αν ήταν εφικτός ο εποικισμός του διαστήματος ή η ίδρυση αποικιών σε άλλα πλανητικά συστήματα που υπάρχουν στο Γαλαξία;
Μια τέτοια προοπτική δεν αντιμετωπίζει την ουσία του προβλήματος, παρέχει όμως στον άνθρωπο τη δυνατότητα να ονειρεύεται και να ελπίζει σε ένα καλύτερο μέλλον. Από την άλλη πλευρά, όμως, εγκυμονεί νέους κινδύνους, εφόσον ο εποικισμός στο διάστημα καταλήξει να γίνεται με αποικιοκρατική λογική.
Η επιβίωση ή ο αφανισμός του πολιτισμού μας είναι δυνατότητες που συνδέονται αποκλειστικά με το είδος του πολιτισμού μας, δηλαδή τον τρόπο σκέψης και τις σχέσεις των ανθρώπων μεταξύ τους και με το φυσικό τους περιβάλλον.
- Αν θέλουμε η Γη να είναι ένας φιλόξενος τόπος για μας και τις επόμενες γενιές, θα πρέπει να ευαισθητοποιηθούμε άμεσα απέναντι στα σήματα κινδύνου της επερχόμενης καταστροφής της και να επιλέξουμε έναν περισσότερο ανθρώπινο και φυσικό τρόπο ζωής.
Ας θεωρήσουμε, λοιπόν, τη Γη μας ως μια ...εξέδρα στο διάστημα, πάνω στην οποία αναπτύσσονται νέες τεχνολογίες και επιστήμες με στόχο την ευτυχία του ανθρώπου και την αναζήτηση της αλήθειας για το φυσικό κόσμο γύρω μας.
